Veel mensen vinden de kerkelijke leer niet meer passen bij deze tijd. Ook de kerkdiensten spreken de gemeenteleden absoluut niet meer aan. De preken vindt men ronduit saai en duren altijd te lang, tijdens het stille gebed begint het kerkvolk al gauw ongemakkelijk te draaien in de kerkbankjes en ook een incidenteel gospelgroepje of een in fleurige jurkjes gestoken koor vermag de lethargisch geworden gemeente niet meer te boeien. De kerkelijke bobo’s voelen dat ze de aansluiting met de geest van deze tijd hebben verloren. Het is dan ook geen wonder dat de kerken af en toe schuchtere pogingen ondernemen om in gesprek te gaan met New Age en andere spirituele stromingen. Maar hoe ver moeten de kerken gaan om de mensen weer aan te spreken en volle zalen te trekken? Moeten de kerken dan maar opgaan in New Age, omdat die beweging er wél in slaagt om veel mensen op de been te brengen?
Ik vind dat een interessante vraag. Het klopt dat de geestelijke dorheid van de kerken heeft bijgedragen aan het relishoppen dat je overal ziet. Die trend is trouwens niet zonder risico's. Een cursusje pendelen, een workshop ‘hoe leer je je beschermengel kennen’ en een spiritistisch avondje zijn misschien wel heel spannend, maar ze kunnen ook heel vervelend uitpakken. Er bestaat immers niet alleen een goede geestenwereld, maar ook een lagere sfeer van waaruit mensen negatief kunnen worden beïnvloed. Wie daar geen oog voor heeft, loopt het risico dat hij onder de invloed komt te staan van krachten die erop uit zijn om de mens geestelijk te ondermijnen. Een fikse dosis onderscheidingsvermogen is daarom nodig voordat je je met dit soort cursussen inlaat.
Tegenover die al te luchtige benadering van de geestelijke wereld staan de gedateerd aandoende leerstukken van de kerk. Ze zijn heel ouderwets en statisch geformuleerd, maar zijn ze daarom per definitie onwaar? Ik kan niet voor anderen spreken, maar dat Jezus de zoon van God is, staat voor mij vast en hoeft wat mij betreft niet overboord te worden gekieperd. De transsubstantiatieleer van de R.K. kerk is voor mijn gevoel echter een dwaalleer. Dat leerstuk komt er immers op neer dat door de magische handeling van de priester een stuk brood en een slokje wijn wérkelijk worden veranderd in het lichaam en het bloed van Christus. Zoiets zouden ze moeten afschaffen. Tussen die twee uitersten in zitten veel leerstellingen die voor mijn gevoel wel door de beugel kunnen. Verder is er een grijs gebied van grondbeginselen waar ik me niet zo snel achter zou scharen zonder dat ik ze trouwens fout vind.
Voor mijn gevoel weerspiegelen veel kerkelijke opvattingen de geestelijke werkelijkheid, maar spreken ze niet meer de taal van deze tijd. In die zin geloof ik niet dat je ze overboord zou moeten kieperen. Problematisch vind ik alleen wel, dat het steeds meer verstandelijk beleden waarheden zijn geworden. Wat eerst de uitdrukking was van een reële religieuze ervaring, versteende later tot een dogma dat aan anderen als een onbuigzaam leerstuk werd opgedrongen - én daar ging van alles mis!
Ik ben daarom niet zo extreem kritisch t.o.v. de kerk als veel mensen uit New Age-kringen. Hele volksstammen zijn geneigd om de complete erfenis van het christendom overboord te gooien met het argument dat de kerken er zo'n rommeltje van hebben gemaakt. Meestal gebruiken ze daarbij een paar stereotype beelden en sjablonen zoals de kruistochten, de inquisitie, de macht van de paus en de curie enz. Dat rijtje stereotypen laat men telkens weer opdraven om te zeggen van: "Zie je nou wel, die boodschap deugt niet!"
Mijn antwoord is dan steevast: "Wat weet je dan werkelijk van de kerkgeschiedenis af? Ben je je er wel van bewust dat je twee dingen hopeloos door elkaar haalt? Is de zuivere inhoud van een leer of geloof soms identiek aan het misbruik dat er door menselijke zwakheid en machtswellust van gemaakt wordt? Weet je eigenlijk wel dat instituten als scholen, ziekenhuizen en universiteiten in het Westen door kerken en kloosters zijn opgericht? Hoe veel mensen hebben anderen wel niet vanuit hun gelovige overtuiging geholpen, getroost, verzorgd en zelfs met de wapens verdedigd?" Mensen, die het christendom fundamenteel afwijzen onder het mom dat de traditie zou hebben bewezen dat zijn boodschap principiëel niet zou deugen, weten gewoonlijk niet waar ze over spreken.
Wat de kerken nodig hebben in deze tijd is dat men weer teruggaat naar de elementaire bezieling van het eerste christendom, naar de tijd waarin men nog in een levende verbinding stond met Christus en met de engelenwereld. Díe elementaire bezieling, díe liefde en díe betrokkenheid mis ik meestal in de kerken. Dat men met New Age in gesprek gaat, vind ik dan ook uitstekend. Dat gebeurt af en toe trouwens al.
Zo was ik in 2000 namens een spirituele stichting op een congres in Groningen dat door de kerken was georganiseerd onder de titel "Stemmen uit de hemel". Dat congres was onderdeel van een serie congressen waarbij vertegenwoordigers van de kerken en New Age met elkaar in gesprek gingen. Ik vond het fantastisch om dat bij te wonen. Het heeft misschien niet zo veel opgeleverd omdat ook veel oude tegenstellingen aan het licht kwamen, maar er werd tenminste over en weer gepraat. Ik heb dat als heel positief ervaren.
Van New Age zouden de kerken in elk geval kunnen leren hoe men het enthousiasme en de bevlogenheid in de omgang met de geestelijke werkelijkheid terug zou kunnen krijgen. Geloven vanuit het hart - dát is kort gezegd wat de kerken nodig hebben!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten